++ اگر دنیا می‌خواهی، نماز شب بخوان. اگر آخرت هم می‌خواهی، نماز شب بخوان.
در مجلس اول ملاقات مرحوم علامه طباطبایی (نویسنده تفسیر المیزان) با استاد اخلاقی خود مرحوم آقا سید علی قاضی (فقیه، حکیم و عارف کم نظیر و بزرگ شیعه و اسلام)، مرحوم قاضی به ایشان فرمود: فرزندم! اگر دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان، اگر آخرت هم می‌خواهی نماز شب بخوان. (در محضر بهجت، ج۲، ص۳۵۳)
// پی نوشت:
>> تفسیر المیزان از جامع‌ترین و مفصل‌ترین تفاسیر شیعی قرآن به زبان عربی است که در قرن چهاردهم هجری به قلم سید محمدحسین طباطبایی در 20 جلد نگاشته شده‌است. اساس کار تفسیر المیزان، به حکم «إن القرآن یفسر بعضه بعضاً»، بر قاعدهٔ «تفسیر قرآن به قرآن» است. بدین معنا که معیار اول برای تفسیر قرآن، خود قرآن است؛

============================
++ نماز شب در قرآن:
﴿وَ الَّذينَ يَبيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً﴾ (سوره فرقان،آیه 64)
(بندگان خاص خدا) کسانی­ اند که شبانگاه برای پروردگارشان سجده و قیام می­کنند.

++ اهمیت نماز شب از زبان خدا و پیامبر و ائمه:
رسول خدا(صلوات الله علیه) فرمود: برشما باد خواندن نماز شب اگرچه یک رکعت باشد. (کنز الاعمال،ج 7،ص 786،ش 8 ،214) و همچنین فرمودند: خداوند با نمازهای نافله، نمازهای واجب شما را کامل می­کند و می­پذیرد.(وسائل الشیعه،ج 3،ص 73)

============================
++ فضیلت نماز شب:
درباره آثار نمازشب، فواید فراوانی در احادیث آمده است. این فواید فقط مربوط به آخرت نیست بلکه در نمازشب در دنیا نیز اثرات قابل‌توجهی دارد. از جمله آثار دنیایی نماز شب: سلامتی جسم، تضمین رزق روز، منع نزول بلاء بر مردم و...

امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کار نیکی که انسان با ایمان انجام می­دهد پاداشش در قرآن ذکر شده است جز نماز شب که به خاطر اهمیت آن خداوند آن را با صراحت بیان نفرمود. همین قدر فرموده است: ﴿تَتَجَافَىٰ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ…﴾ (سوره سجده،آیه 16 و 17): پهلوهایشان از بسترها در دل شب دور می­شود (و به پا می­خیزند و رو به درگاه خدا می­آورند) و پروردگار خود را با بیم و امید می­خوانند و از آنچه به آنان روزی داده­ایم انفاق می­کنند! هیچکس نمی­داند چه پاداش­های مهمی که مایه روشنی چشم هاست برای آنان نهفته شده و این پاداش کارهایی است که انجام می­دهند.(تفسیر نمونه،ج 12،ص 23)

پیامبر اکرم (ص) می­فرماید: برشما باد نماز شب که آن روش صالحان پیش از شما و وسیله نزدیک شدن به خداوند و مانع گناهان آینده و کفاره گناهان گذشته و دورکننده دردها از بدن می­باشد.(کنز الاعمال ص 790)

امام صادق(ع) فرمود: نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیکو و انسان را خوشبو می گرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا می کند، اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلال می دهد.(بحارالانوار، ج87)

پیامبر عظیم الشأن اسلام فرمود: نماز شب وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائکه، نماز شب سنت و روش پیامبران و نور معرفت و ریشه ایمان می باشد. بدن را آرامش می دهد و شیطان را خشمگین می کند سلاحی بر علیه دشمنان و وسیله ای است برای اجابت دعا و قبول شدن اعمال، روزی انسان را توسعه می دهد شفیع بین ملک الموت و نمازگزار می شود، چراغ و فرش قبر و جواب (دو فرشته) منکر و نکیر می باشد. در قبر تا قیامت مونس و زائر نمازگزار خواهد بود نماز بر سرش سایه می افکند، تاجی برسرش و لباسی بر بدنش می گردد، نور پیش رویش حائل بین او و آتش دوزخ خواهد بود، برای مؤمن حجتی است نزد خدا و وسیله سنگین شدن میزان اعمال و حکم عبور بر صراط و کلید بهشت می باشد زیرا نماز تکبیر است و حمد و ستایش و تسبیح و تمجید و تقدیس و تعظیم و قرائت و دعا و البته بهترین اعمال خواندن نماز در اول وقت آن است. (بحار الأنوار ج 87 ص 161، خودسازی تهذیب و تزکیه، ابراهیم امینی ص 279)

============================
++ آثار نماز شب در دنیا:
1- بازداشتن از گناه 2- ریزش گناهان 3- رفع مشکلات و گرفتاریها 4- به اجابت رسیدن دعا 5- گشایش درهای آسمان 6- درمان بیماریها 7- زیاد شدن روزی 8- کسب نور دائم از بیداری شب 9- نورانیت و زیبایی صورت 10- خوشبویی بدن

// پی نوشت:
>> از دیگر آثار نماز شب گشایش درهای آسمان است.حضرت هادی علیه السلام می فرمود: «گاه هست که بنده برای نماز شب برخیزد و خواب بر وی غلبه کند چندان که او را به راست و چپ کشاند و گاهی چانه اش به سینه اش رسد، حق تعالی امر فرماید که درهای آسمان را بگشایند و فرشتگان را ندا دهند که نظر کنید که این بنده من در راه نزدیکی به من چه سختی ها می کشد در چیزی که بر وی واجب نساخته ام به امید سه چیز: یا گناهش را بیامرزم یا توبه روزیش گردانم و یا رزق و روزی او را زیاد کنم. ای فرشتگان شما را گواه می گیرم که من همه را بدو عطا کردم» (ثواب الاعمال، ص131)
>> یکی دیگر از آثار نماز شب ریزش گناهان است.نماز حسنه ای است که در دل های مومنین وارد شده و آثار معصیت و تیرگی هایی که دلهایشان از ناحیه سیئات کسب کرده از بین می برد.
در قرآن کریم آمده است: «وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ذَٰلِكَ ذِكْرَىٰ لِلذَّاكِرِينَ؛ نماز بگزار در آغاز و انجام روز و ساعاتی از شب، زیرا نیکی ها بدیها را از میان می برند این تذکری است برای انها که اهل تذکرند.» (سوره هود، آیه 113)
امام صادق علیه السلام می فرماید: « نماز شب گناهانی را که مومن در روز مرتکب شده است را از بین می برد.» (ثواب الاعمال، ص100)
>> از دیگر آثار نماز شب استجابت دعا است،امام صادق علیه السلام می فرماید: « کسی که در قنوت نمازوتر, چهل مومن و سپس برای خود دعا کند خداوند دعاهای وی را مستجاب می گرداند.» (وسائل الشیعه، ج4، باب 45)

============================
++ وقت نماز شب:
از نیمه شب شرعی تا اذان صبح میباشد، اما بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.
>> مثلا میتوانید 10دقیقه قبل از اذان صبح از خواب بیدار شده و ابتدا نماز شب بخوانید و بعد از اذان، نماز صبح را هم اول وقت بجا آورید.
>> با اضافه نمودن یازده ساعت و پانزده دقیقه به هنگام اذان ظهر، می توانید زمان نیمه شب شرعی را به دست بیاورید.
>> شخص مسافر می‌تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند. همچنین فردی که می‌ترسد خواب بماند و وقت نماز شب او بگذرد می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.

============================
++ کیفیت نماز شب:
نماز شب مجموعا یازده رکعت است:
1. هشت ركعت نماز، (چهار نماز دو رکعتی، مانند نماز صبح) به نیت «نافله شب» خوانده می شود (یعنی هنگام نیت كردن میگوئیم دو ركعت نماز نافله شب میخوانم برای رضای خدا)
2. دو ركعت نماز به نیت «شَفع»: که بهتر است در ركعت اول آن بعد از حمد، سوره «ناس» و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره «فلق» خوانده شود.
3. یك ركعت نماز به نیّت «وَتر»: بعد از حمد سه بار سوره «توحید» و یك بار سوره «ناس» و یك بار سوره «فلق» بخوانیم، سپس دستها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم. و سپس ركوع + سجده + تشهد + سلام.
در پایان نماز شب تسبیحات حضرت فاطمة زهرا (سلام الله علیها) 34 مرتبه، الله اکبر، 33 مرتبه، الحمد لله و 33 مرتبه، سبحان الله، را بخوانید که ثواب آن نزد خدا از هزار رکعت نماز مستحب،بالاتر است.

// پی نوشت:
>> سوره فلق: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ﴿١﴾ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ ﴿٢﴾ وَمِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ﴿٣﴾ وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ ﴿٤﴾ وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ﴿٥﴾
به نام خداوند بخشنده مهربان. (ای پیامبر) بگو: به پروردگار سپیده دم پناه می‌برم، از شر تمام آنچه آفریده است، و از شر تاریکی شب، آنگاه که همه جا را فرا گیرد. و از شر (زنان جادوگر) که با افسون در گره‌ها می‌دمند. و از شر حسود آنگاه که حسد ورزد.
>> سوره ناس: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ ﴿١﴾ مَلِکِ النَّاس ِ﴿٢﴾ إلَهِ النَّاسِ ﴿٣﴾ مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ ﴿٤﴾ الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ ﴿٥﴾ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ ﴿٦﴾
به نام خداوند بخشنده مهربان. (ای پیامبر) بگو: من پناه مي‌جويم به پروردگار آدميان، پادشاه آدميان، يکتا معبود آدميان. از شرّ آن وسوسه‌گر نهانی، آن شيطان که وسوسه و انديشه بد افکند در دل مردمان. چه آن شيطان از جنس جن باشد و يا از نوع انسان.

============================
++ ذکر مستحب در قنوت نماز وتر:
مستحب است که در قنوت نماز «وتر» برای چهل مؤمن دعا می كنیم مثلاً 1.اَللّهُمَّ اِغْفِر فلانی یا بگویید « اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ».(خدایا ببخش جمیع مردان و زنان مومن را، و جمیع مردان و زنان مسلمان را)
-و طلب مغفرت می كنیم و هفتاد مرتبه می گوییم: «أَسْتَغْفِرُاللهَ ربّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ».(از خدا طلب آمرزش می‌جویم و به سوی او باز می‌گردم.)
-آن گاه 7 بار می گوییم «هذا مَقامُ العائذٍٍِ بِكَ مِنَ النّارِ»؛(این است مقام كسی كه از آتش قیامت به تو پناه می برد)
-و بعد از آن 300 مرتبه می گوییم: «اَلْعَفو» (ببخش)
- و در انتها می گوییم: « رَبِّ إغـْفِرْلی وَ ارْحَمْـنی وَ تـُبْ عـَلـَیَّ إنـَّـك أنـْتَ الـتَّـوابُ الـْغـَفـُورُ الـَّرحیم»
(خدایا مرا بیامرز و به من رحم کن و توبه‌ام را بپذیر، به درستی که تو، بسیار توبه‌پذیر و آمرزنده و مهربانی.)

// پی نوشت:
>> نماز شفع قنوت ندارد، اما اگر کسی خواست می تواند به قصد ثواب و رجاء قنوت بگیرد.
>> لازم نیست همه یازده رکعت نماز شب را در یک نوبت بخواند، بلکه می تواند در دو یا سه نوبت خوانده شوند.
>> نافله به كار مستحبی، كار نیكو، كه بر انسان واجب نیست. اطلاق می شود. در اصطلاح فقهاء: به نمازهای مستحبی در شرع مقدس اسلام نافله می گویند

============================
++ فضیلت قضای نماز شب:
اگر نماز شب کسی فوت شد می تواند قضای آن را در روز بعد به جا آورد.
رسول خدا حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) فرمود: خدای تعالی به بنده ای که نماز شب را در روز قضا بکند مباهات میکند و میفرماید ای فرشتگان من، این بنده من چیزی را که به او واجب نکرده ام قضا می کند گواه باشید که من او را آمرزیدم.(بحارالانوار، ج87)

============================
++ آسانترین روش خواندن نماز شب:
>> از ویژگی‌های نوافل (نمازهای مستحبی) این است که انسان می‌تواند آنها را بدون سوره و بدون قنوت و نشسته و یا در حال راه رفتن (پیاده یا سواره) و انجام رکوع و سجده با اشاره بجا آورد. بعبارت دیگر خواندن سوره‌ها در رکعت‌های نماز شب لازم نیست و می تواند فقط به خواندن سوره حمد اکتفا کند. هم چنین قنوت در رکعت‌های دوم مستحب است و می تواند بدون قنوت بخواند. حتی نماز وتر که یک رکعت است را هم می توان بدون قنوت به جا آورد.
>> بنابراین نماز شب با آن همه ثواب و فضیلت بسیار آسان است و بقیه اعمالی که در ارتباط با نماز شب بیان می‌شود (مانند ذکرهای قنوت) از باب مستحبِ در مستحب می‌باشد و بدون خواندن آنها نیز نماز صحیح است. مثلاً بجای 70 مرتبه گفتن ذکر (أَسْتَغْفِرُاللهَ...)، میتوانید 10 مرتبه این ذکر را تکرار کنید، و یا بجای 300 مرتبه ذکر (اَلْعَفو) میتوانید 30 مرتبه این ذکر را بیان کنید. ثواب کمتر میشود ولی نماز صحیح است.
>> آیةالله سیستانی در مسائل‌المنتخبة چنین فتوا داده‌اند:
اکتفاکردن به شفع+وتر (3رکعت) یا وتر(1رکعت) به تنهایی، در نمازشب مجاز است.
>> سوال اول درباره کیفیت نماز شب: اگر نمازگزار دعاهای وارده‌ی قنوت نماز وتر را نخواند و تنها به قنوت ساده‌ای اکتفا کند و همچنین برای 40 مومن دعا نکند بلکه به صورت کلی بگوید اللّهم اغفر للمومنین و المؤمنات بگوید، آیا نماز او صحیح است؟
جواب: نماز وتر او به این صورت صحیح است، ولی ثواب کمتری دارد.
>> سوال دوم درباره کیفیت نماز شب: آیا صحیح است که فقط بعضی رکعات نافله‌ی شب را بخوانیم، مثلاً دو رکعت شفع و یک رکعت وتر را بخوانیم؟
جواب: بلی هر مقدار که مایل بودید، می‌توانید بخوانید. حتّی می‌توانید فقط یک رکعت وتر را بخوانید.

============================
++ فضیلت نماز نافله صبح:
از بعضی روایات استنباط می شود كه فضیلت نماز نافله صبح از فضیلت شَفع و وَتر هم بیشتر است.

// پی نوشت:
>> نماز نافله صبح:دو رکعت است و پیش از نماز صبح خوانده می شود. در رکعت اوّل بعد از حمد، سوره قل یا ایّها الکافرون و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره توحید خوانده شود.
>>سوره کافرون: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم
قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ ﴿۱﴾ لَا أَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ ﴿۲﴾ وَلَا أَنْتُمْ عَابِدُونَ مَا أَعْبُدُ ﴿۳﴾ وَلَا أَنَا عَابِدٌ مَا عَبَدْتُمْ ﴿۴﴾ وَلَا أَنْتُمْ عَابِدُونَ مَا أَعْبُدُ ﴿۵﴾ لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ ﴿۶﴾
به نام خداوند بخشنده مهربان. بگو اى كافران (۱) آنچه مى ‏پرستيد نمى ‏پرستم (۲) و آنچه مى ‏پرستم شما نمى ‏پرستيد (۳) نه من هرگز خدايان باطل شما را عبادت مي‌کنم. ( 4 ) و نه شما يکتا خدای معبود مرا عبادت خواهيد کرد. ( 5 ) دين شما براى خودتان و دين من براى خودم (۶)

>> بین نافله نماز صبح و نماز صبح، بهتر است سه تا صلوات بفرستد. که هر کس چنین کند خداوند روی او را از حرارت آتش جهنّم نگه می دارد. سپس سجده شکر کند و بعد از اذان و اقامه، مشغول نماز صبح شود .
>> یکی از بهترین ذکرها برای شکر خداوند، این ذکر است: «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ کَمَا هُوَ أَهْلُهُ» یعنی خدا را شکر، آنطور که خدا شایسته شکر و سپاسگذاری است.
در روایت امام صادق(علیه السلام) فرمود: اگر کسی با این جمله خدا را حمد و ستایش کند، وقتی ملائکه آسمان مشغول نوشتن ثواب این جمله می‌شوند، هرچه می‌نویسند می‌بینند، نمی‌توانند. یعنی از پس آن برنمی‌آیند. آنوقت به خدا می‌گویند: خدایا ما عاجز هستیم. چه کنیم؟ ما هرچه می‌نویسیم می‌بینیم باز هم حقش ادا نشده است. (چون وقتی حمد را مطابق اهلیت و شایستگی خدا ارائه می‌دهیم، ثوابش هم بی‌نهایت می‌شود). خدای متعال می‌فرماید: شما نمی‌توانید ثواب این جمله را بنویسید، عین همین جمله را در پرونده عمل او بنویسید، ثوابش با من است.

>> امیرالمؤمنین حضرت علی(علیه السلام) فرمودند: کسى که با اذان و اقامه نماز بخواند، پشت سر او صفى از فرشتگان نماز مى خوانند که آغاز و پایان این صف دیده نمى شود. و هر كس نماز خود را با اقامه تنها بخواند، يك فرشته پشت سر او نماز مى گزارد.
رسول خدا حضرت محمد(صلى الله عليه وآله) فرمودند: دعاى بين اذان و اقامه رد نمى شود.

============================
++ محروم واقعی کسی است که از نماز شب محروم است.
س: حوصله خوندن 11 رکعت با آن همه جزئیات را ندارم!!!
ج: کدوم جزئیات؟ نماز شبی که توصیه شده 11 رکعت هست که می‌تونه 11 تا حمد خالی باشه بدون هیچ سوره و قنوت و جزئیاتی. این که 10 دقیقه هم نمیشه.
اما اگر وقت یا حوصله همین 10 دقیقه رو هم ندارید، می‌تونید کوتاه‌ترش کنید و به 3 رکعت و حتی یک رکعت! اکتفا کنید.
++ با توجه به این همه آثار چرا خود را محروم می‌کنیم؟
============================
اون از اون همه فضایل دنیوی و اخروی، اونم از فضایل قضای نمازشب، اینم از اجازه کم‌کردن نماز شب در حد 1 رکعت، دیگه کسی بخواد خودشو محروم کنه و در طول شبانه روز! یک‌دقیقه وقت نذاره، واقعاً یه چیز‌ش هست!

>> ان شاءالله که خداوند توفیق عبادت خالصانه به همه ما عنایت فرماید
التماس دعا