مهارت در سوال پرسیدن

- آنچه برایتان اهمیت دارد، سوال کنید نه مطالبی که به آن اعتقاد ندارید یا زیاد مطرح می شود زیرا نه تنها به شما کمکی نمی کند بلکه باعث سردرگمی تان می شود.

- سوالاتی که دغدغه ی فکری شما نیست یا غیر از آن چیزی که هستید شما را نشان می دهد، نپرسید.

- شرایط شغلی خود را با فرد مقابل در میان بگذارید تا در صورت پیش آمدن آن ها (قراردادی- ورشکستگی و رکود برای مشاغل آزاد- ماموریت ها) از قبل طرف مقابل خود را برای مواجهه با آن آماده کرده باشید.

- اگر طرف مقابلتان از جواب سوال شما طفره رفت، سوالتان را به همان شکل در جلسات دیگر یا به طرز دیگری در همان جلسه بپرسید. در صورت جواب ندادن، به او بگویید جواب سوال خود را نگرفتم. واگر موفق نشدید باید از راه تحقیق به جواب برسید.

- طفره رفتن از پاسخ به سوالات نشانه هشدار برای شماست؛ زیرا مسائلی را ممکن است از شما پنهان کند که زندگی شما را یک عمر تحت تاثیر قرار دهد.

- سوال هایی که جواب آن نیاز به توضیح دارد، تشریحی بپرسید نه به صورت بله و خیر. مثلا به جای اینکه بپرسید آیا شما عصبانی می شوید سوال کنید موقع عصبانیت چه می کنید؟ چون به هر حال همه عصبانی می شوند.

- اگر از جواب دادن او به سوالی قانع نشدید، از او بیشتر توضیح بخواهید تا به نتیجه ی دلخواه دست یابید.

- سوالاتی کلی نپرسید مثلاً ایمانتان در چه حدی است؟ این سوال باید به چند سوال تقسیم شود. (نماز، روزه، صبر در مشکلات و ...)

- اگر طرف مقابلتان در پاسخ دادن درنگ کرد، زود قضاوت نکنید و او را متهم به چیزی نکنید.



شناخت

- آگاهی از نحوه ی برخورد فرد با مسائل زندگی، خانواده و دوستان از راه های شناخت شخصیت فرد به حساب می آید.

- نوع سوال پرسیدن، چگونگی جواب دادن و نحوه ی بیان فارغ از محتوا می تواند نشان دهنده ی شخصیت فرد باشد.

- سوالات شما به طور غیرمستقیم نشان دهنده ی ایده ها و تفکرات شماست. دقت در سوالاتی که از او می کنید و سوالاتی که از شما می پرسد شما را در شناخت بهتر کمک می کند.

- به جواب ها خیلی دقت کنید مثلا کسی که در جواب سوال «آیا گذشته خوبی داشته اید؟» استفاده بهینه از لحظات عمر را در تمام ابعاد مد نظر قرار بدهد، با کسی که فقط از نظر اقتصادی و خوش بودن گذشته را خوب می داند، خیلی فرق می کند.

- به جواب های او دقت کنید؛ زیرا چگونگی برخورد او با سوال یا برداشت شما، نشان دهنده نوع بینش و صفات شخصیتی اوست.

- در سوال و جواب علاوه بر اینکه به جواب ها توجه می کنید، به موضوع و ترتیب سوالات و حتی تاکیدش روی بعضی از آن ها نیز دقت کنید؛ زیرا همه این ها با هم نشان دهنده ایده ها و تفکرات اوست.



موضوع سوالات

- در مورد مسائلی که در زندگی مشترک برای شما پیش می آید و برایتان اهمیت دارد، از قبیل روابط شما با خانواده او یا برعکس سوال کنید.

- در مورد بعضی موضوعات نظر فرد و خانواده او را با هم مقایسه کنید.

- حرف هایتان را واضح و روشن بگویید، طوری که او منظورتان را متوجه شود و بتواند درست تصمیم گیری کند.

- چنانچه در مورد خواسته هایی که برای شما نقش اساسی و محوری دارد با طرف مقابل به تفاهم نرسیدید یا با خواسته های او نتوانستید کنار بیایید، گفتگو را ادامه ندهید.

- در جلسات اول به معرفی کامل؛ یعنی اطلاعات اجمالی در مورد خودتان (تحصیلات، شعل، روحیات و عقاید) و موضوعات کلی یعنی هدف از ازدواج، انتظار از همسر آینده، برنامه آینده زندگی و خصوصیات بارز شخصیتی بپردازید و در جلسات بعد به تفصیل بیشتر و موضات جزئی تر.

- هدف هایی که برای زندگی آینده ی خود در نظر دارید و نمی توانید بعد از ازدواج از آن دست بکشید، باید در جلسات اول خواستگار با فرد مقابلتان در میان بگذارید.

- از خانواده تان بخواهید در زمانی که شما خصوصی گفتگو می کنید آن ها هم راجع به موضوعاتی چون (معرفی خود، محل سکونت فعلی و قبلی، اصالت، شغل، آداب و رسوم) گفتگو کنند و سعی کنند تا بحث به حاشیه کشیده نشود.



سوالات گفتگو

در طول جلسات به تکرّر و گونه های مختلف سوالات را بپرسید تا هر گونه اشتباه و یا مخفی کاری آشکار شود.

لازم نیست همه این سوالات را عیناً بپرسید سوالاتی را بپرسید که برای شما مهم باشند و بتوانید از جواب او نتیجه ای بگیرید.

سوالات مذهبی

نمونه سوالاتی که می تواند خصوصیات مذهبی فرد را برایتان نشان دهد البته به مقتضای افراد و شرایط هر کدام را می پسندید بپرسید:

سوالات به شکلی مطرح شده است تا شما بتوانید همزمان خصوصیات مثبت و منفی را با هم متوجه شوید. ممکن است از خصیصه ی منفی شخص سوال شده باشد ولی شما می توانید با فقدان آن حداقل این اطمینان را حاصل کنید که فرد به سمت مثبت آن گرایش دارد.

1- سخت ترین لحظه زندگی تان چه وقت بوده و شما چه کار کرده اید؟ (جزع و فزع- ناشکری، صبر، توکل به خدا، ناراحت و پریشان و...)

2- وقتی همه راه ها به روی شما بسته می شود چه می کنید؟

3- تا حالا مورد سرقت یا ضرر و زیان عمده قرار گرفته اید، بعد از آن چه اتفاقی برایتان افتاد؟

4- در مشکلات چه قدر به ائمه اطهار توسّل می جویید؟ اصلاً چرا توسّل می کنید؟ در توسل چه نتیجه ای گرفته اید؟

5- بیشتر چه مواقعی دعا می کنید؟

6- با کدام ادعیه ی مفاتیح انس دارید؟

7- در کدام یک از جلسات مذهبی شهر شرکت می کنید؟ تا چه حد؟

8- چه اتفاقی بیفتد نماز را به تأخیر می اندازید یا نمی خوانید؟

9- تا حالا نماز خواندن را به کسی توصیه کرده اید؟

10- آیا در نماز جماعت و جمعه شرکت می کنید؟ روز تعطیل (جمعه) را چگونه می گذرانید؟

11- به نظر شما دادن خمس و زکات چقدر اهمیت دارد؟ آیا تا به حال خمس داده اید؟ خانواده تان چقدر مقیّد به دادن خمس هستند؟
عشق

12- آیا خود انسان می تواند احکام و مسائل شرعی را تشخیص دهد؟ (مرجع تقلید)

13- مرجع تقلید دارید؟ چگونه از احکام شرعی مطلع می شوید؟

14- چه کارهایی را باید نهی از منکر کرد؟ در چه مسائلی باید امر به معروف کرد؟

15- اگر کسی شما را امر به معروف و نهی از منکر کرد چه عکس العملی نشان می دهید؟

16- به چه موسیقی هایی علاقه دارید؟

17- نظرتان در مورد برنامه های رادیو و تلویزیون چیست؟ بیشتر تمایل دارید از کدام برنامه ها استفاده کنید؟

18- نظرتان در مورد مراسم عروسی چیست؟

19- در مجالس عروسی که شرکت می کنید چگونه شادی می کنید؟

20- پوشش را در چه چیزهایی می دانید؟

21- چه پوششی به نظر شما حجاب است و مناسب است؟

22- آیا چادر به نظر شما اصلاً حجاب مناسبی است؟

23- اگر کسی بی حجاب است، بی حیا هم هست؟

24- حیا را در چه چیزی می بینید؟ به نظر شما حیا چیست؟

25- نظر خانواده ی شما در مورد پوشش تان چیست؟

26- حد نگاه به نامحرم چقدر است؟ شما چه می کنید؟

27- با دختردایی و پسردایی تان چگونه رفتار می کنید؟

28- در برابر هر کدام از محارم چه پوششی دارید؟

29- ارتباط با جنس مخالف تا چه حدودی باید باشد؟

30- چرا باید به مکان های زیارتی برویم؟

31- آیا دوست دارید بیرون از منزل کار کنید؟

32- روابطتان با جنس مخالف در محل کار به چه شکلی است؟

33- صحبت هایتان با همکاران مرد حول و حوش چه موضوعاتی است؟

34- پوشش شما در بیرون منزل چگونه است؟

35- چرا این پوشش را انتخاب کردید؟ آیا پوشش تان در جاهای مختلف فرق می کند؟

36- اگر جایی شما را مسخره کنند و یا مجبور باشید، پوشش تان را عوض می کنید؟

37- بعضی اوقات انسان مجبور است پوشش را تابع جمع محیط کند این طور نیست؟

38- با زنان و دختران فامیل چقدر راحت هستید؟ با مردان و پسراهن فامیل چقدر راحت هستید؟

سوالات شناخت یکدیگر (روحیات، سلیقه ها و علایق)

سوالات این بخش خام است و شما باید بر حسب گفتار و روحیات خود و برداشتی که از مخاطب دارید سوالات را مطرح کنید.

- خصوصیات اخلاقی

الف- خصوصیات اخلاقی فردی

1) حساس بودن- کینه ورزی- عدم گذشت؛ چه اتفاقی پیش بیاید شما رفت و آمدتان را با کسی کم یا قطع می کنید؟ با کسی قطع رابطه دارید؟ به چه دلیلی؟ از چه رفتارهایی نمی توانید بگذرید؟

2) با کسی که رفتار بدی با شما کند چه می کنید؟ آیا کسی در زندگی تان هست که او را نبخشده باشید؟

3) دروغ مصلحتی چه مواقعی جایز است؟

4) صداقت؛ چه جاهایی از نظر شما صداقت، ساده لوحی است؟ تا چه حدی باید صداقت داشت؟

5) غیبت؛ چقدر در غیاب کسی صحبت او را می کنید؟

6) چنانچه طرف مقابل تان برداشت غلطی از رفتار شما داشت چه عکس العملی نشان می دهید؟

7) معمولاً از چه کسانی قرض می گیرید؟ این اشخاص چه خصوصیاتی دارند؟

8) عزت- خوار شدن؛ با قرض گرفتن یا کمک گرفتن از دیگران موافقید؟ آیا در هر موردی از دیگران کمک می خواهید؟

9) آیا مشکلات اقتصادی (تنزل حقوق، بیکاریی و قرض) خود را با همسرتان در میان می گذارید؟

10- عصبانیت؛ در مقابل پرخاشگری دیگران چه می کنید؟ آیا تاکنون کسی حرف بی ربطی به شما زده است؟ چه اتفاقی افتاد توضیح دهید. چه برخوردی با آن کرده اید؟

11- از چه چیزهایی خشمگین می شوید؟ آیا دیگران شما را فرد عصبانی قلمداد می کنند؟ چرا؟

12) صبر؛ لحظات سخت زندگی را چه مدت می توانید تحمل کنید؟

13) فرو تنی؛ اگر بخواهید انسان های اطراف خود را اعم از دوستان، فامیل، همکاران از لحاظ خوب بودن رتبه 1 تا 100 بدهید، به خودتان در بین آن ها چه رتبه ای می دهید؟ چرا؟ در برابر خودخواهی دیگران چه عکسی العملی نشان می دهید؟

14) تکبر؛ در مقابل نصیحت و موعظه ی دیگران چه عکس العملی دارید؟

15) حرص- حسادت؛ وضعیت مالی و امکانات خوب یکی از فامیل چه کسی در شما ایجاد می کند؟

16) برای درآمد بیشتر، چه راه هایی در نظر دارید؟ چه درآمدی را کافی می دانید؟

17) بخل – ولخرجی؛ وقتی با دوستان به گردش می روید، آیا شما قبل از همه دست به جیب می شوید؟ آیا همیشه شما حساب می کنید؟

18) مهارت روابط؛ دوست دارید اگر دیر به منزل آمدید همسرتان چه عکس العملی نشان بدهد؟ چطور او را قانع می کنید و یا در چه صورتی قانع می شوید؟

19- چشم به مال دیگران؛ پیشرفت اقتصادی خانواده تان را چقدر در پیشرفت اقتصادی زندگی خود دخیل می دانید؟ عدم استقلال = وابستگی، تنبلی.

20- قضاوت یا صبر؛ کسی که می دانید عملی را انجام داده اما انکار می کند چه رفتاری می کنید؟

ب- خصوصیات اخلاقی اجتماعی

1) احترام گذاشتن؛ آیا احترام را مانع صیمیمت می دانید؟ آیا باید به بچه ها هم احترام گذاشت؟

2) صله ی رحم؛ با اقوام خود تا چه حد رفت و آمد دارید؟ فکر می کنید بعد از ازداوج باید بیشتر شود یا کمتر؟

3) آداب معاشرت؛ چقدر به احوال پرسی در مهمانی ها اعتقاد دارید؟

4) احسان به پدر و مادر؛ احترام به پدر و مادر را در چه چیزهایی می بینید؟ اگر در مساله ای با پدر و مادرتان اختلاف داشتید چه می کنید؟

5) اهل مدار بودن؛ با افرادی که با شما هم فکر نیستند و مجبورید با آن ها باشید چگونه رفتار می کنید؟

6) تمرکز؛ در یک محیط شلوغ چه طور کارتان را انجام می دهید؟

7) مردم داری؛ چقدر باید به مردم بها داد؟ چقدر کار مردم را راه می اندازید؟

8) چاپلوسی؛ تحسین از دیگران با چه دلایلی و چه مقداری لازم است؟

صفات شخصیتی

1) نظم و ترتیب؛ سرموقع به کار می روید؟ برنامه ریزی برای زندگی دارید؟ چند درصد کارهایتان طبق برنامه انجام می شود؟ چه کسی شما را در مرتب کردن اتاقتان یا پیدا کردن وسایلتان یاری می دهد؟

2) ساعات برنامه روزانه شما چگونه است؟ (ساعت خواب، ساعت بیداری، موقع صبحانه خوردن، ساعت مطالعه)

3) گوشه گیری؛ وقتی برای اولین بار به یک جمعی وارد می شوید چه می کنید؟ در جمع فامیل و دوستان چه می کنید؟

4) گوینده ی جمع معمولاً کیست؟ چقدر مخاطب قرار می گیرید و چقدر مخاطب قرار می دهید؟

5) اراده و قدرت تصمیم گیری؛ معمولاً چند درصد تصمیم هایتان منجر به عمل می شود؟ چند درصد تصمیم های مهم تان را خود می گیرید؟ کمک دیگران در تصمیم گیری شما به چه صورت است؟

6) پشتکار؛ چند درصد کارهایتان را به پایان می رسانید؟

7) زود رنج؛ از دست چه چیزهایی ناراحت می شوید؟ آیا احساس می کنید چیزهای زیادی هستند که شما را ناراحت می کنند؟

8) مغرور؛ در تصمیم گیری ها چقدر از نظریات دیگران استفاده می کنید؟ چقدر برای کارهایتان احتمال اشتباه کردن می گذارید؟

9) دهن بینی؛ چقدر حرف مردم برایتان مهم است؟ آیا همیشه قضاوت مردم در مورد شما درست بوده است؟

10) خودنمایی؛ چقدر دوست دارید دیگران از شما تعریف کنند؟

11) به اندازه حرف زدن- وراج؛ به نظر دیگران در صحبت کردن هایتان چقدر حاشیه می روید؟ به نظر شما آیا نباید انسان همیشه حرفی برای گفتن داشته باشد؟ آیا دوست دارید در تمام مسائل نظر دهید؟

12) با نشاط؛ اوقات فراغت خود را به چه چیزهایی اختصاص می دهید؟

13) در مقابل اشتباه دیگران چگونه برخوردی می کنید؟

14) تا حالا شده کسی به شما بگوید غیبت شما را کرده است چه عکس العملی نشان داده اید؟

15) شما از دیگران چگونه انتقاد می کنید و دوست دارید از شما چگونه انتقاد کنند؟

16) چگونه عیب های دیگران را به آن ها می گویید؟ رک بودن در انتقاد را چقدر قبول دارید؟

17) انتقاد چه کسانی را می پذیرید؟ و فرد انتقاد کننده باید چه خصوصیاتی داشته باشد که شما بپذیرید؟

18) انتقاد پذیری- خویشتن داری؛ اگر کسی اشتباهات و عیب هایتان را به شما گفت چگونه برخورد می کنید؟ اگر پیش دیگران و به شکل بدی گفت چه می کنید؟

19- خوش بینی؛ به نظر شما آیا با این همه مشکلات و گرفتاری ها، می توان به یک زندگی متعادل امیدوار بود؟ چقدر می توان به وقایع و انفاقات زندگی خوش بین بود؟

20) قاطع بودن؛ وقتی تصمیم آخر را می گیرید، چه عواملی در منصرف شدن شما می تواند دخیل باشند؟

21) شوخ طبعی، بذله گویی تا چه حد خوب است؟ هجو و هزل چیست؟ آیا شما را به عنوان یک آدم شوخ طبع می شناسند؟

22) سازنده بودن؛ در مشکلاتی که پیش می آید، سعی می کنید چقدر نظر و پیشنهاد دهید و به حل مساله کمک کنید؟

23) آیا نظرات شما معمولاً راه گشا هست؟

24) آیا می شود در هر موقعیتی وضع بهتری ایجاد کرد؟

25) بد زبانی و ترش رویی؛ در مقابل کسی که بد زبان است، چه رفتاری می کنید؟ آیا به کسی که ترش روست حق می دهید.

26) محیط چقدر در پیروزی یا شکست انسان ها تأثیرگذار است؟

27) قناعت؛ در صورت گرفتاری مالی در زندگی چگونه خود را تطبیق می دهید؟

28) اگر اتفاقی برای شما بیفتد که مجبور باشید با نصف درآمد فعلیتان زندگی کنید چه می کنید؟ و تا چه میزان می توانید خود را با شرایط تطبیق دهید؟

29) اعتراف به اشتباه کردن؛ اشتباهات دیگران چه تأثیری در کار و رفتار شما دارند؟

30) تعطیلات آخر هفته را چه می کنید؟

31) وسایل ارتباط جمعی چقدر وقت شما را می گیرد؟ (تماشای تلویزیون- ماهواره- اینترنت- روزنامه- مجله- رادیو و ...)

32) برنامه های مورد علاقه ی شما کدام هستند؟ چقدر وقت شما را می گیرد؟

33) گذشت؛ در صورت تداخل با برنامه های تلویزیونی مورد علاقه ی دیگران چه می کنید؟

34) اگر از دست کسی دلخور هستید، چگونه ابراز می کنید؟ در مورد آن با کسی صحبت می کنید؟

35) آیا در خانواده یا دوستان فرد سیگرای دارید؟ نظرتان در این مورد چیست؟

36) تا چه حد به آراستگی خود در خانه و یا بیرون اهمیت می دهید؟

37) دوست دارید چه هدیه هایی بگیرید؟

38) در مهمانی ها تا چه اندازه رعایت حال میزبان را می کنید؟ چه کسی برای رفتن اول پیش قدم می شود؟

39) خجالتی؛ در جمع چقدر احساس راحتی می کنید؟

40) در تنهایی خودتان چه می کنید؟

41) وقت هایی که در خانه تنها می مانید وقت خود را با چه چیزی پر می کنید؟

42) درک متقابل؛ دوست دارید در مقابل سختی کار شما، همسرتان چه رفتاری داشته باشد؟

43) استقلالی مالی؛ در تامین منابع مالی زندگی تان، تا چه حد به ارث و میراث اهمیت می دهید؟

44) انتطارات شما از پدر و مادر من در دوران عقد چیست؟

45) هر کس در مواقعی از زندگی دچار خستگی کاری یا فکری می شود، در این مواقع معمولاً چه می کنید؟ و دوست دارید با شما چگونه رفتار شود؟

46) آرامش و خونسردی؛ وقتی کسی دچار حادثه ای می شود، چه کاری را انجام می دهید؟

47) آینده نگری؛ چقدر در برابر بیماری ها از خود محافظت می کنید؟ آیا پیش گیری می نمایید؟

48) چه چیزهایی در زندگی شما را را ناراحت می کند؟

49) رفیق بازی- وابستگی به والدین: در مسافرت ها مایلید به غیر از همسرتان چه کسی باشد و چه کسانی نباشند؟

50) قد بودن، سخت گیری؛ چقدر روی حرف خودتان تاکید دارید؟ نظر دیگران در این زمینه چیست؟

51) توقع داشتن؛ چقدر می خواهید دیگران شما را در سختی ها و مشکلات درک کنند؟

52) امید داشتن- خوش بینی: چقدر به آینده امید دارید؟ چرا؟

53) آیا از کارهای گذشته ی خود کاملاً راضی هستید؟ گذشته ی خوبی داشته اید؟ چرا؟



گروه خانواده و زندگی تبیان

برگرفته از کتاب نکات کلیدی ازدواج